Δεκαπενταύγουστος...

Αιώνες αποδίδουν οι λαϊκοί άνθρωποι στην Παναγία, ως θεϊκή μορφή γυναικεία, στοργικότητα και συμπόνια. Εχουν έτσι, δίπλα στα λόγια και θρησκευτικά υμνητικά της επίθετα,Παντάνασσα, Πανάχραντος, Ρόδον Αμάραντον, δημιουργήσει επωνυμίες λατρευτικές συχνά ποιητικές, με πιο ωραίο ίσως τον συνδυασμό θρησκευτικών γραφών και παγανιστικών μύθων:Παναγία η γοργόνα, που συγκίνησε τόσο τον Μυριβήλη. #Η λαϊκή σοφία κατέφυγε στην Παναγία για τον πόνο και τον φόβο του κακού και του θανάτου και την ύμνησε: Σωτήρα, Γιάτρισσα, Ελεούσα, Καταφυγή, Παυσολύπη, Παρηγορήτρα και Παρηγορίτισσα. Την ταύτισε με τα φυσικά φαινόμενα και την ονόμασε Αγιοηλιώτισσα, Παναγία της Βροχής και Παναγιά του Βρόντου. Είδε στην ομορφιά της κομμάτι από την εικόνα του ελληνικού τοπίου: Ηλιόκαλλη, Λουλουδιανή και Δροσιανή, Ποταμίτισσα, Θαλασσινή, Πελαγιανή και Θαλασσίτρα.

#Την είδαν οι φτωχοί άνθρωποι μέρος από τις αγωνίες και τις ανάγκες τους: Παναγιά Νεροχιονίτισσα και Ξεροπηγαδιώτισσα, Θαλασσομάχισσα και Θαλασσομαχούσα. Την ύμνησαν ακόμα Παναγιά Αχιβάδενα, Ακρωτηριανή και Κυπαρισσιώτισσα, Παναγία Χελιδονού και Παναγιά της Αμμου. Την επικαλέστηκαν καθ΄ομοίωσιν όλων των κατατρεγμένων:

Ξενοπούλα και Παναγιά των Ξένων, Παναγιά Αρβανίτισσα κι ακόμα Μαύρη Παναγιά και Παναγία Αράπισσα. Υστερα το νήμα το παίρνει ο ποιητής. Αναμειγνύει θρησκευτικές, λόγιες, λαϊκές και παγανιστικές απεικονίσεις, ενώνει το βυζαντινό λατρευτικό με τη λαϊκή ποιητική δημιουργία κι ακόμα την αρχαιότατη μυθολογία.

#Ετσι περικλείει στοΑξιον Εστίσε δεκατρείς μόνο στίχους ολόκληρη την ιδεολογία της πολιτισμικής συνέχειας σε τρία στάδια. «Χαιρετίζει» την Παναγία, θαυμαστή και θαυματουργή να ορίζει τη γη και τον ουρανό, χριστιανική και παγανιστική να υπερπηδά την ιστορία των θρησκειών. Και πετυχαίνει την υπέρβαση της λογικής και της ιστορίας να υμνήσει τον πολιτισμό διαχρονικά ελληνικό και συγχρόνως υπεριστορικά χριστιανικό: ΧΑΙΡΕ η Καιομένη και χαίρε η Χλωρή/ Χαίρε η Αμεταμέλητη με το πρωραίο σπαθί/ Χαίρε η που πατείς και τα σημάδια σβήνονται/ Χαίρε η που ξυπνάς και τα θαύματα γίνονται [...] Χαίρε που καταρτίζεις τα Μηναία των Κήπων/ Χαίρε που αρμόζεις τη ζώνη του Οφιούχου/Χαίρε η ακριβοσπάθιστη και σεμνή/ Χαίρε η προφητικιά και δαιδαλική.

---
Πηγή: Τα Νέα OnLine
Γράφει η Αννα Φραγκουδάκη