Θέμης Αχτσιόγλου: Ένα υποθετικό (και απευκταίο) σενάριο

Γράφει ο Θέμης Αχτσιόγλου

Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας: Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (Π.Γ.Δ.Μ.), ολοκληρώνοντας τις διαδικασίες που έχει προβλέψει για τον εαυτό της, επικυρώνει τελικά τη συμφωνία με την Ελλάδα για το «Μακεδονικό». Στη συνέχεια η συμφωνία έρχεται στην ελληνική Βουλή, αλλά η χώρα μας αρνείται την επικύρωση. Η συμφωνία δεν ισχύει πλέον.

Ας κάνουμε τώρα ένα άλμα στο μέλλον. Όχι στο μακρινό, μα στα επόμενα πέντε – δέκα χρόνια. Ας πάμε π.χ. στο 2025. Πώς θα έχει διαμορφωθεί η κατάσταση;

Κατά πάσα πιθανότητα, δηλαδή σχεδόν με βεβαιότητα, θα έχουμε τα εξής:

- Το γειτονικό μας κράτος (όχι «κρατίδιο», όπως συχνά το αποκαλούμε υποτιμητικά λόγω του μικρού του μεγέθους• σκεφτείτε πώς θα μας φαινόταν αν η Τουρκία π.χ. των 80 εκατομμυρίων κατοίκων ονόμαζε την Ελλάδα «κρατίδιο») προφανώς θα συνεχίσει να έχει το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Το όνομα αυτό θα το χρησιμοποιεί φυσικά στο εσωτερικό του, στις υπηρεσίες και τα εσωτερικά δημόσια έγγραφά του, αλλά και στις διεθνείς του σχέσεις, στους διεθνείς οργανισμούς, στα διεθνή fora και στα διεθνή έγγραφα. Θα ισχύει έναντι όλων.

- Εκτός από τα περισσότερα από 140 κράτη (που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% του πληθυσμού της γης), τα οποία έχουν μέχρι σήμερα αναγνωρίσει την Π.Γ.Δ.Μ. με το όνομα «Μακεδονία», μάλλον θα την έχουν αναγνωρίσει με το ίδιο όνομα και τα υπόλοιπα (πολύ λιγότερα) κράτη του πλανήτη.

- Στα διεθνή συνέδρια (επιστημονικά, πολιτιστικά, επιχειρηματικά), στις διεθνείς συνδιασκέψεις (πολιτικές, συνδικαλιστικές), στις διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις το γειτονικό μας κράτος θα παίρνει μέρος ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας», ενώ οι ελληνικές αντιπροσωπείες θα προβάλλουν ενστάσεις για το όνομα και μη εισακουόμενες θα αποχωρούν υπερηφάνως.

- Τα κρασιά, τα ρούχα, οι κονσέρβες, όλα τα προϊόντα της γειτονικής μας χώρας θα συνεχίσουν να γράφουν στις ετικέτες τους «made in / produced in / product of Macedonia». Κι όλα αυτά, επειδή η ελληνική πλευρά δεν θα έχει συμφωνήσει με τον όρο «Βόρεια Μακεδονία», που θα αντικαθιστούσε το «Μακεδονία» (σκέτο), όπως προβλέπει η συμφωνία των Πρεσπών (και μάλιστα erga omnes).

- Οι άνθρωποι στην Π.Γ.Δ.Μ. θα συνεχίσουν να μιλούν την ίδια γλώσσα που μιλούν και σήμερα («γλώσσα» και όχι «ιδίωμα», όπως υποτιμητικά την αποκαλούμε). Η γλώσσα αυτή θα ονομάζεται βέβαια από τους ίδιους «μακεδονική», αλλά ως «μακεδονική» θα αναγνωρίζεται και διεθνώς, από τον Ο.Η.Ε. κι απ’ όλα τα κράτη, όπως συμβαίνει και τώρα. Μόνο που σε κανένα επίσημο κείμενο με διεθνή ισχύ δεν θα αναφέρεται ότι η παραπάνω γλώσσα ανήκει στην οικογένεια των νότιων σλαβικών γλωσσών και ότι διαχωρίζεται από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική - μακεδονική γλωσσική κληρονομιά, όπως ρητά διατυπώνεται στη συμφωνία.

- Στα ταξιδιωτικά έγγραφα της Π.Γ.Δ.Μ. στην ένδειξη «ιθαγένεια / υπηκοότητα» (και όχι «εθνότητα») θα συνεχίσει να αναγράφεται, όπως και σήμερα, η λέξη «Macedonian». Μ’ αυτή τη λέξη θα αναγνωρίζεται η ιθαγένεια των πολιτών της γειτονικής μας χώρας από όλα τα κράτη, όπως και σήμερα, ενώ θα έχει χαθεί η ευκαιρία να υπάρχει στις ταυτότητες και τα διαβατήρια τους η διευκρίνιση που προβλέπει η συμφωνία, ότι δηλαδή η ιθαγένεια / υπηκοότητα στη Βόρεια Μακεδονία θα είναι «Macedonian / citizen of the Republic of North Macedonia» («Μακεδονική / Πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας»).

- Στο Σύνταγμα της Π.Γ.Δ.Μ. το όνομα της χώρας θα συνεχίσει να αναφέρεται ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν σ’ αυτό αλυτρωτικές αναφορές, ενώ η συμφωνία των Πρεσπών προβλέπει ότι το γειτονικό μας κράτος θα προχωρήσει σε αναθεώρηση του Συντάγματός του, ότι το όνομα «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» θα εγγραφεί στο Σύνταγμα και ότι με τη αναθεώρηση θα απαλειφθούν από αυτό όλες οι αλυτρωτικές αναφορές.

- Τίποτε δεν θα αποκλείει την αλυτρωτική ρητορική και τις αλυτρωτικές ενέργειες, ακόμη και τις πιθανές εδαφικές διεκδικήσεις σε βάρος μας εκ μέρους του επίσημου κράτους της γειτονικής μας χώρας, πράγματα που έχουν αποκλειστεί με τη συμφωνία με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.

- Το αεροδρόμιο των Σκοπίων θα έχει ξαναονομαστεί «Διεθνές Αεροδρόμιο Μέγας Αλέξανδρος», στον αυτοκινητόδρομο της χώρας θα έχει ξαναδοθεί το όνομα «Αλέξανδρος ο Μακεδόνας», το αστέρι της Βεργίνας θα έχει επανέλθει στη σημαία και τους δημόσιους χώρους της Π.Γ.Δ.Μ., τα αγάλματα και τα μνημεία στην επικράτειά της που έχουν σχέση με την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό θα παρουσιάζονται σαν αγάλματα και μνημεία της ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας αυτής, στα σχολικά βιβλία θα υπάρχουν αναφορές στην αρχαία Πέλλα και τη Θεσσαλονίκη και οι βόρειοι γείτονές μας, ανιστόρητα βέβαια και αντιεπιστημονικά, θα διεκδικούν την αρχαία μακεδονική κληρονομιά. Η διεκδίκηση βέβαια αυτή δεν πρόκειται να έχει τύχη, αλλά θα απασχολεί πολύτιμο διπλωματικό, πολιτικό και επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας, που θα πρέπει σε διεθνή fora και συνέδρια να δίνει μάχες, για να αποκρούσει τη διεκδίκηση.

Κι αυτά, επειδή δεν θα έχουμε επικυρώσει τη συμφωνία, με την οποία το γειτονικό κράτος αναγνωρίζει ότι ο λαός του έχει τη δική του ιστορία και τα δικά του γλωσσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, τα οποία δεν έχουν καμιά σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική - μακεδονική ιστορία, κουλτούρα και πολιτιστική κληρονομιά.

- Το σύνθημα «Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική» θα ακούγεται στα αυτιά των ξένων σαν ένα επιθετικό σε βάρος των γειτόνων μας και αποσταθεροποιητικό της ειρήνης στα Βαλκάνια σύνθημα, καθώς θα δίνει την (εσφαλμένη) εντύπωση ότι η Ελλάδα διεκδικεί εδάφη από την Π.Γ.Δ.Μ. (και τη Βουλγαρία;).

- Το ΝΑΤΟ (πιθανόν και η Ευρωπαϊκή Ένωση) δεν θα διστάσει, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του, να βρει τρόπο, ώστε να συνάψει κάποια ειδική σχέση με την Π.Γ.Δ.Μ., παρακάμπτοντας το veto της Ελλάδας.

- Η τουρκική επιρροή θα έχει μεγαλώσει στο γειτονικό κράτος, που θα διάκειται πλέον εχθρικά προς την Ελλάδα, βλέποντάς την ως απειλή, και φιλικά προς την Τουρκία, θεωρώντας την προστάτιδα, το σχέδιο της οποίας για δημιουργία μουσουλμανικού τόξου στα Βαλκάνια θα ευοδώνεται. 

- Μια ανοιχτή πληγή θα συνεχίσει να υπάρχει στα βόρεια σύνορα της χώρας μας, που θα υπονομεύει την καλή γειτονία των δύο κρατών, θα τρέφει την καχυποψία μεταξύ των δύο λαών, θα γίνεται αιτία να παίρνει κεφάλι ο εθνικισμός και στις δύο πλευρές, θα απειλεί την ειρήνη και τη σταθερότητα στα Βαλκάνια, κι αυτό, επειδή η χώρα μας θα έχει αρνηθεί μια έντιμη και αξιοπρεπή συμβιβαστική επίλυση μια μακροχρόνιας διένεξης.

Κι εμείς; Εμείς τι θα κάνουμε;

Θα συνεχίσουμε να διαδηλώνουμε, να εκφωνούμε πύρινους λόγους για τη Μακεδονία, να είμαστε περήφανοι για την αδιάλλακτη στάση μας, απορώντας γιατί όλος ο υπόλοιπος πλανήτης δεν μας καταλαβαίνει, πεπεισμένοι πως δεν αρμενίζουμε στραβά, αλλά ότι ο γιαλός είναι στραβός, μιμούμενοι το τεράστιο αλλά κουτό πουλί, που κρύβει το κεφάλι του στην άμμο, νομίζοντας πως έτσι αποφεύγει τον κίνδυνο, «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένοντας, ίσως, κάποιο θάμα»;

Ειλικρινά, είναι αυτή μια εξέλιξη, που θα την ήθελαν οι καλοπροαίρετοι άνθρωποι, οι αγνοί πατριώτες που πήραν μέρος στα συλλαλητήρια για τη Μακεδονία; 

(Το ερώτημα δεν απευθύνεται προφανώς στους φασίστες, τους ακροδεξιούς και τους επαγγελματίες της εθνικοφροσύνης ούτε στους υποκριτές και τους πατριδοκάπηλους).

Θέμης Αχτσιόγλου

ΥΓ. Όπως είναι αυτονόητο, στο άρθρο εκφράζονται αυστηρά προσωπικές απόψεις του υπογράφοντος.