Μένουμε Σπίτι: Οικογενειακή πραγματικότητα και Covid-19

Η διεύθυνση και η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Λογοθεραπείας Εργοθεραπείας Αγοραστού Λ. - Κικίδης Θ.

Την περίοδο που διανύουμε, οι γονείς παλεύουμε να απασχολήσουμε τα παιδιά μας μέσα σε συνθήκες ζωής πρωτόγνωρες. Ταυτόχρονα προσπαθούμε να δουλέψουμε από το σπίτι, να φροντίσουμε εξ αποστάσεως την ευρύτερη οικογένεια με τους ηλικιωμένους γονείς μας που πλήττονται, να προσφέρουμε στα ευπαθή μέλη της γειτονιάς μας και να φέρουμε εις πέρας όποια άλλη υποχρέωση μας βαραίνει στην καθημερινότητα. Χωρίς αμφιβολία μπορούμε να τα καταφέρουμε, όσο και αν μας ξενίζει ή μας τρομάζει η κατάσταση αυτή. Με την ισχυρή μας θέληση να φροντίσουμε τους αγαπημένους μας, αλλά και με λίγη βοήθεια από τους ειδικούς, θα βγούμε νικητές!

Ξεκινάμε από τα βασικά:

Πρώτα απ όλα οι γονείς πρέπει να εστιάσουμε στους εαυτούς μας. Η ψυχική και συναισθηματική ισορροπία των γονέων είναι απαραίτητη για να μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών τους σε ένα περιορισμένο περιβάλλον. Χρειάζεται ανθεκτικότητα και όχι πανικός, αισιοδοξία και όχι απελπισία εξαιτίας των δυσμενών ειδήσεων, προγραμματισμος και όχι παραίτηση. Αρκεί να σκεφτούμε πως μετά το πέρας της κρίσης αυτής, δεν θα θυμόμαστε τα ζαρωμενα πρόσωπα της τηλεόρασης, ούτε τα ποσοστά της θνησιμότητας του ιού, αλλά το κλίμα μέσα στο σπίτι μας, την δική μας αντιμετώπιση της κατάστασης. Αφού βρούμε τα πατήματα μας και θωρακιστούμε συναισθηματικά, είμαστε έτοιμοι να δημιουργήσουμε μια άκρως εποικοδομητική ρουτίνα! Πράγματι, ο όρος ρουτίνα είναι αρνητικά προσημασμένος και συχνά ταυτίζεται με το βαρετό και το ανώφελα επαναλαμβανόμενο. Αυτή η διαπίστωση κρύβει μεγάλη πλάνη, καθώς στην πραγματικότητα τα παιδιά όταν έχουν καθορισμένο πρόγραμμα και ρουτίνα, <<ανθίζουν>>. Αρκεί να σκεφτούμε την χρόνια ρουτίνα των παιδιών μας, πριν από το πλαίσιο του Κορωνοϊού. Σχολείο, φροντιστές, εξωσχολικές δραστηριότητες, παιχνίδι στο πάρκο, επισκέψεις στους παππούδες κ.λπ. Σήμερα κάθε έννοια ρουτίνας έχει χαθεί, χωρίς μάλιστα να γνωρίζουμε πότε θα αρθουν τα μέτρα. Είναι, λοιπόν, δική μας ευθύνη, να σας κατευθύνουμε ώστε να δημιουργήσετε μια αίσθηση προγράμματος.

Φυσικά το πρόγραμμα ενός παιδιού προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικία του. Οι δικές μας κατευθύνσεις θα είναι γενικές, ώστε να συμπεριλάβουμε ευρύ ηλικιακο φάσμα. Τους περιορισμούς και τις τροποποιήσεις τις κάνετε εσείς, ανάλογα με την ηλικία των παιδιών σας.

1) Θέτουμε το σώμα μας σε κίνηση: Από την ώρα που θα ξυπνήσει το παιδί, είναι γεμάτο ενέργεια την οποία πρέπει κάπου να διοχετεύσει ώστε να αποφευχθούν γκρίνια και συγκρούσεις. Το πρωί λοιπόν αποτελεί τον κατάλληλο χρόνο για να απασχοληθούν τα παιδιά σε δραστηριότητες που απαιτούν χρήση του σώματος και κίνηση. Οι δουλειές στο σπίτι πάντα ήταν κάτι στο οποίο θέλαμε να μυήσουμε τα παιδιά μας, αλλά μας προσπερνουσαν οι ρυθμοί της ημέρας. Τώρα έχουμε επιτέλους την ευκαιρία να μάθουμε στα παιδιά μας τι πραγματικά σημαίνει να βοηθούν στο σπίτι. Με τον τρόπο αυτό θα γεμίσουν ώρες από την μέρα τους ξεκαθαριζοντας πράγματα στα συρτάρια τους, ξεσκονιζοντας, φυτευοντας αρωματικά λουλουδάκια ή λαχανικά και άλλα φυτά, ταιριαζοντας τις κάλτσες τους και βέβαια στην κουζίνα, πλάθοντας κουλουράκια ή μαθαίνοντας να φτιάχνουν την δική τους ομελέτα, αφου πρώτα στίψουν έναν φυσικό χυμό πορτοκάλι. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά μας γίνονται υπεύθυνα, γυμναζονται, αισθάνονται περήφανα ως βοηθοί των γονιών, συνειδητοποιούν τον μόχθο που απαιτείται για την φροντίδα του σπιτιού και κατακτούν αρετές ξεχασμένες.

2) Κάνουμε γυμναστική και διασκεδάζουμε μαζι: Τα παιδιά μας ήταν όλη μέρα σε κίνηση. Έτρεχαν στην αυλή του σχολείου, συμμετείχαν στο αγαπημένο τους μάθημα της φυσικής αγωγής, έπαιζαν κυνηγητό σε πάρκα και πλατείες, γυρνούσαν στο σπίτι αποκαμωμένα απο την σωματική δραστηριότητα. Για εκείνα ήταν απλώς παιχνίδι και χαρά, για το σώμα τους άθληση και υγεία. Αντί να τους στερήσουμε την χαρά αυτή, προσαρμοζουμε το σπίτι μας σε παιδική χαρά. Τα ξεχασμένα όργανα γυμναστικής στην αποθήκη αποκτούν επιτέλους λόγο ύπαρξης. Επίσης, μαξιλάρια, μπουκάλια με νερό, μια καρέκλα, ένα έπιπλο, ο καναπές μας, διάφορα πλαστικά παιχνίδια μπορούν με λίγη φαντασία να μετατραπούν στα πιο ευφάνταστα όργανα γυμναστικής. Αυτοσχεδιαστε, δημιουργήστε όσους περισσότερους ενδιάμεσους <<σταθμούς>> μπορείτε ώστε να είναι λιγότερο βαρετό για τα παιδιά και φτιάξτε ένα κυκλικό πρόγραμμα γυμναστικής ορίζοντας έπαθλο για το νικητή. Τα παιδιά πιθανότατα θα ακολουθήσουν πιστά, θα διασκεδάσουν με την ψυχή τους, θα γυμναστούν, θα περάσουν δημιουργικά τον χρόνο τους και θα ξοδέψουν ενέργεια που θα τα οδηγήσει σε έναν ήσυχο, εύκολο και απολαυστικό ύπνο το βράδυ.

3) Τροφή για φαντασία, σκέψη, εξέλιξη: Τα τυπικά μαθήματα του σχολείου έχουν ανασταλεί και η ηλεκτρονική διεκπεραίωσή τους αποτελεί δύσκολο έργο. Γνωρίζουμε καλά πως είναι δύσκολο να πείσουμε τα παιδιά να απασχοληθούν με τυπικές μαθησιακές δραστηριότητες καθ'όλο αυτό το διάστημα που το έχουν εκλάβει ως διακοπές διαρκείας. Όμως, η μάθηση μπορεί να κρύβεται στις πιο απλές διαδικασίες με τις οποίες πάντα θέλαμε να περνάμε τα απογεύματά μας, αλλά τα μαθήματα του σχολείου και τα δρομολόγια στις εξωσχολικές δραστηριότητες μας έκλεβαν τον χρόνο. Έχουμε λοιπόν την καλύτερη ευκαιρία να διαβάσουμε εξωσχολικά βιβλία. Ανάλογα με την ηλικία και τα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού επιλέγουμε βιβλία που θα καθηλωσουν το ενδιαφέρον του και θα διεγείρουν την σκέψη του. Ζητάμε να μας περιγράψει τις εικόνες του βιβλίου, να μαντέψει την υπόθεση κοιτώντας την εικόνα, να προβλέψει την εξέλιξη, να χαρακτηρίσει τα πρόσωπα ανάλογα με την δράση τους, να περιγράψει τα συναισθήματά που του δημιούργησε το αφήγημα, να ζωγραφίσει την πιο έντονη εικόνα που του έμεινε, να αλλάξει το τέλος της υπόθεσης. Προσπαθούμε να κάνουμε παύσεις όταν διαβάζουμε εμείς (ανάλογα με την ηλικία του παιδιού) και να δίνουμε ρόλο στο παιδί, ώστε να μην αποτελεί η ανάγνωση παθητική διαδικασία και να μην γίνεται βαρετή. Εάν έχουμε περισσότερα από ένα παιδάκια σε διαφορετικές ηλικιακές κλίμακες, μπορούμε να επιλέξουμε την ακρόαση ηχογραφημενων παραμυθιών που υπάρχουν σε πληθώρα στο διαδίκτυο. Απαραίτητη προϋπόθεση να γίνει διαδραστικά η διαδικασία, δίνοντας πάλι ρόλο στο παιδί, κατά το τέλος της ακρόασης αυτή την φορά.

4) Ο νέος μας σύμμαχος, το διαδίκτυο: Γνωρίζουμε καλά πως ζούμε στην εποχή της οθόνης και του διαδικτύου, οπότε είναι ανώφελο να μην το αποδεχόμαστε και σίγουρα θα γίνει λόγος τριβής με τα παιδιά μας. Αντί αυτού, ας το κάνουμε όπλο στην ημερήσια ρουτίνα του προγράμματος τους, με τρόπο όμως επωφελή γι'αυτά και φυσικά με χρονικό περιορισμό. Όσο, λοιπόν, προχωρά η μέρα και έρχεται η φυσική κόπωση από την σωματική και πνευματική δραστηριότητα, ο σύμμαχός μας στην αποφυγή της πληξης είναι η οθόνη. Βασική προϋπόθεση στο σημείο αυτο: κλείστε την τηλεόραση! Οι πληροφορίες που δεχόμαστε από την εκτενή ειδησεογραφία των ημερών λειτουργεί αγχωτικά για εμάς και δύσπεπτα για τα παιδιά στα οποία άθελά μας διοχετευουμε το άγχος μας. Ανοίγουμε, λοιπόν, τις μηχανές αναζήτησης του ηλεκτρονικού υπολογιστή και αναζητούμε δημιουργούς, συγγραφείς, σκηνοθέτες, εκδοτικούς οίκους, κανάλια που μπορούν να μας αποκαλύψουν διαδικτυακά βιβλία, ταινίες, παραστάσεις, υποδείξεις για κατασκευές, για να περάσουμε ευχάριστα και ομαδικά - οικογενειακά τις ημέρες αυτές. Ενδεικτικά, σας προτείνουμε τις εκδόσεις Καστανιώτη που προσφέρουν δωρεάν δύο βιβλία (365 μέρες χωρίς τηλεόραση: Δημιουργικές ιδέες για εσάς και το παιδί σας και Παιχνίδια για παιδιά προσχολικής ηλικίας) για την δημιουργική απασχόληση των παιδιών, ώστε κάθε απόγευμα να επιχειρείτε μια τυχαία κατασκευή ή οποία θα σας χαρίσει ποιοτικές στιγμές γέλιου και συνεργασίας, πέραν της σκέψης, της φαντασίας, της δημιουργικότητας και της λεπτής κινητικότητας των παιδιών που καλλιεργούν.

Για μεγαλύτερα παιδιά, μια εξαιρετική πρόταση προκειμένου να αποφύγουμε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, είναι η παρακολούθηση ντοκιμαντέρ μέσω του προγράμματος COSMOTE HISTORY HD που για την περίοδο που διανύουμε θα προσφέρεται δωρεάν. Έτσι πρωτότυπες σειρές με θέμα την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό, αλλά και εκπομπές με εκπαιδευτικό περιεχόμενο για παιδιά και νέους μεταδίδονται ελεύθερα μέσω YouTube, κάνοντας την παραμονή στο σπίτι και την οικογενειακή διασκέδαση πιο εποικοδομητική από ποτέ. Επίσης, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού προσφέρει δωρεάν παρακολούθηση των κινηματογραφικών του παραγωγών. Όσο για τους θεατρόφιλους, το ψηφιοποιημένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου παρέχει άμεση πρόσβαση σε υπέροχες παιδικές και νεανικές παραστάσεις.

Λύσεις υπάρχουν για κάθε ηλικία, κάθε χαρακτήρα και για πάσης φύσεως ενδιαφέροντα. Ας αντιμετωπίσουμε τον χρόνο που μας δόθηκε στο σπίτι ως πολύτιμο δώρο. Σίγουρα σαν γονείς έχουμε επανειλημμένα στο παρελθόν αναλογιστεί τον ποιοτικό χρόνο που μας λείπει για να διαθέσουμε στα παιδιά μας εξαιτίας του γρήγορου ρυθμού της ζωής μας. Ας αδραξουμε λοιπόν την ευκαιρία και ας δημιουργήσουμε στο σπίτι μας το κλίμα που θα θυμόμαστε βγαίνοντας από την δύσκολη αυτή κατάσταση με χαμόγελο και νοσταλγία. Οπλιστείτε με υπομονή και φτιάξτε την ρουτίνα που ταιριάζει στην δική σας οικογένεια ανάλογα με τις ηλικίες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών σας. Για οποιαδήποτε απορία ή περαιτέρω κατεύθυνση χρειάζεστε, επικοινωνήστε με την επιστημονική ομάδα του Κέντρου μας.

Η διεύθυνση και η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Λογοθεραπείας Εργοθεραπείας Αγοραστού Λ. - Κικίδης Θ.