Λ. Προκοπίδης: Πρόταση για τη διαμόρφωση ενός διαφορετικού μοντέλου άρδευσης

Η πρότασή του Δημοτικού Συμβούλου Λάκη Προκοπίδη, στο χθεσινό Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αλμωπίας (22-3-2022), για τη διαμόρφωση ενός διαφορετικού μοντέλου άρδευσης, που θα αξιοποιεί τους επιφανειακούς υδάτινους πόρους και θα "ξεπερνάει"το μοναδικό τρόπο άρδευσης, μέσω των γεωτρήσεων.

«Ένα θέμα που θα ήθελα να θέσω, είναι αυτό της απαραίτητης προετοιμασίας και του προγραμματισμού όχι μόνο της τρέχουσας αρδευτικής περιόδου αλλά και ενός γενικότερου πολυετή προγραμματισμού.

Όλα τα δεδομένα, δείχνουν ότι θα έχουμε μια δύσκολη αρδευτική περίοδο και δεν πρέπει να μας ξεγελάνε οι τελευταίες βροχοπτώσεις. Το φαινόμενο της λειψυδρίας θα είναι έντονο τα επόμενα χρόνια. Ένα φαινόμενο που θα δυσκολεύσει την ζωή των αγροτών και θα αυξήσει σημαντικά το κόστος άρδευσης και κατ΄ επέκταση το κόστος των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων.

Απαιτείται έγκαιρος προγραμματισμός, έτσι ώστε να είμαστε έτοιμοι ως Δήμος, όταν ξεκινήσει η αρδευτική περίοδος.

Η προετοιμασία, αφορά και την έγκαιρη πρόσληψη των υδρονομέων.

Να προσληφθούν όλοι οι απαραίτητοι υδρονομείς, έτσι ώστε να υπάρχει η καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των αγροτών. Το ζητούμενο δεν είναι να γλυτώσουμε, μερικές εκατοντάδες ευρώ, προσλαμβάνοντας λιγότερους υδρονομείς αλλά πως θα εξυπηρετηθούν οι αγρότες, στην αναμενόμενη δύσκολη αρδευτική περίοδο.

Έχω τονίσει πολλές φορές, ότι το κυρίαρχο ζήτημα της άρδευσης, δεν έχει να κάνει με τους λιγότερους υδρονομείς αλλά με την χαμηλή εισπραξιμότητα του ανταποδοτικού τέλους άρδευσης. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να υπάρξει ένα αξιόπιστο σύστημα είσπραξης των οφειλών, που θα ξεπερνάει τη λειτουργία των υδρονομέων και θα επιβάλλει δικαιοσύνη και ίση κατανομή των λειτουργικών εξόδων κάθε γεώτρησης. Η τεχνολογία, είναι σύμμαχος μας σε αυτή την προσπάθεια και υπάρχουν αξιόπιστοι τρόπου μέτρησης. π.χ. λειτουργία με κάρτα, τηλεμέτρηση κ.α.

Το θέμα της λειψυδρίας, της ξηρασίας, της ερημοποίησης, είναι ζητήματα που θα κυριαρχούν συνεχώς στις συζητήσεις μας.

Οι όποιες παρεμβάσεις μας, θα πρέπει να έχουν μακροπρόθεσμη προοπτική και όχι απλά τη μορφή επίλυσης τρεχουσών καταστάσεων.

Όσο περισσότερο εντατικοποιείται η γεωργική παραγωγή και αυξάνονται οι απαιτήσεις για υδάτινους πόρους, τόσο πιο έντονο θα είναι κάθε χρόνο το πρόβλημα.

Η λύση του προβλήματος θα έρθει, από την πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων, με την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων άρδευσης, χωρίς να χάνεται ούτε μια σταγόνα νερού. Σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθεί ο Δήμος, διεκδικώντας Ευρωπαϊκά προγράμματα, να δώσει μόνιμες λύσεις στο πρόβλημα και οι αγρότες να πάψουν να ταλαιπωρούνται κάθε χρόνο.

Μιλάμε για την άρδευση, σε έναν Δήμο, που σε μερικές περιπτώσεις γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο, με τα αυλάκια και που μας παραπέμπουν σε εποχές της Τουρκοκρατίας.

Μία επιστημονική ημερίδα σε συνεργασία με το ΑΠΘ και με Επαγγελματικά Επιμελητήρια π.χ. ΓΕΩΤΕ, ΙΓΜΕ, θα αναδείξει το θέμα και θα προταθούν συγκεκριμένες λύσεις, για την άρδευση στην Αλμωπία. Νομίζω ότι ο κ. Κετικίδης, μπορεί να αναλάβει μια τέτοια προσπάθεια, με την συμπαράσταση όλων μας.

Το θέμα συζήτησης που κυριαρχούσε την δεκαετία του 1980, με πρωτεργάτη τον τότε Δήμαρχο Αριδαίας Γούλη Ιωαννίδη, για ένα ενιαίο αρδευτικό δίκτυο στην Αλμωπία, με την πλήρη αξιοποίηση των άφθονων επιφανειακών υδάτινων πόρων που διαθέτει η Επαρχία μας, θα πρέπει να έρθει πάλι στο προσκήνιο.

Ένα ενιαίο αρδευτικό δίκτυο, που θα αντιμετωπίζει ριζικά το πρόβλημα άρδευσης, μέσω της κατασκευής μεγάλων τεχνικών έργων, φραγμάτων ή έργων εκτροπής ποταμιών, έργων ορεινής υδρονομίας. Εκείνη την περίοδο υπήρχαν και άφθονοι Ευρωπαϊκοί πόροι, κυρίως για ημιορεινές και ορεινές περιοχές, που δυστυχώς δεν αξιοποιήθηκαν από τους τότε κυβερνητικούς παράγοντες. Η περίπτωση του Βορεινού- Νεοχωρίου, με προσπάθεια του τότε Προέδρου κ. Καραγιωργιάδη, ίσως αποτελεί την μοναδική εξαίρεση. Αξιοποιώντας το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα FEOGA, έλυσε το πρόβλημα άρδευσης των δύο οικισμών.

Ίσως, τώρα που το έργο “φράγμα του Αλμωπιαίου ποταμού” , που σημειωτέον θα κατασκευασθεί στην Καλή και θα δεσμεύει νερά της Αλμωπίας, δείχνει να βγαίνει από τα συρτάρια και να προχωρούν οι εξειδικευμένες μελέτες για την κατασκευή του, είναι μια ευκαιρία για την Αλμωπία, να προχωρήσει και να διεκδικήσει την αξιοποίηση των επιφανειακών νερών, για λογαριασμό των αγροτών του Δήμου μας, με την κατασκευή αντίστοιχων φραγμάτων μικρότερης έκτασης, αξιοποιώντας το πρόγραμμα ΥΔΩΡ του Υπουργείου Αγροτικής Οικονομίας. Ήδη τα πρώτα έργα του προγράμματος που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός τον Νοέμβριο του 2021, έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. Φράγματα που θα αξιοποιούν, τα επιφανειακά νερά της Μπέλιτσας, για την άρδευση της Δυτικής Αλμωπίας, του Πορόϊ, για την άρδευση της Ανατολικής Αλμωπίας, του Εξαπλατάνου, για την Ανατολική Αλμωπία. Να αναφέρουμε την προσπάθεια στο παρελθόν του κ. Νταλκγίνη(από τον Εξαπλάτανο, με ειδίκευση στο αντικείμενο), για την πλήρη αξιοποίηση των νερών του ποταμού και την άρδευση του αγροκτήματος Εξαπλατάνου.

Η άρδευση με τις γεωτρήσεις είναι ένα σύστημα που δεν μπορεί να απαντήσει στα έντονα προβλήματα του αύριο και πρέπει να αναζητήσουμε και νέους τρόπους άρδευσης, αξιοποιώντας τα πολλά επιφανειακά νερά που υπάρχουν στην Επαρχία μας. Σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούμε, με την δημιουργία μικρών λιμνοδεξαμενών ανά ομάδα Τοπικών Κοινοτήτων, όπου είναι εφικτό, και που θα αποτελέσουν μία σημαντική λύση στο πρόβλημα. Η μορφολογία και το επικλινές του εδάφους της Αλμωπίας, μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε σε τέτοιες λύσεις. Δείτε το παράδειγμα της Παναγίτσας, όπου οι κάτοικοι αξιοποιώντας τα λιγοστά νερά τους, κατασκεύασαν τρεις ανισοϋψείς κλιμακωτές λιμνοδεξαμενές και από ένας άγονος & κακοτράχαλος τόπος, έγινε ο παράδεισος του νομού, με σύγχρονες και αποδοτικές καλλιέργειες.

Η υπεράντληση των υπόγειων νερών μέσω των γεωτρήσεων, έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο πρόβλημα στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, το οποίο δεν βλέπουμε αλλά οι ειδικοί συνεχώς μας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ο φυσικός εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα, δεν επαρκεί και καλούμαστε σήμερα, να προχωρήσουμε σε συμπληρωματικές δράσεις εμπλουτισμού, αξιοποιώντας τα επιφανειακά νερά, κυρίως τους χειμερινούς μήνες.

Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι τα φυσικά αποθέματα νερού έχουν περιορισμένες δυνατότητες και το ισοζύγιο είναι ελλειμματικό. Απαιτείται ορθολογική διαχείριση. Οι μετρήσεις της στάθμης του νερού, είναι ανησυχητικές. Στο μέλλον, τα προβλήματα που θα υπάρξουν στη διαχείριση του, θα είναι έντονα και θα δημιουργήσουν κοινωνικές εντάσεις, ανάμεσα σε όμορες Τοπικές Κοινότητες.

Για το λόγο αυτό ο Δήμος, έγκαιρα και σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς, θα πρέπει να σχεδιάσει μια ολοκληρωμένη πρόταση για την άρδευση όλης της Αλμωπίας, αξιοποιώντας τα σχέδια που συνέταξε η Πολιτεία, για τη διαχείριση του νερού σε όλα τα υδατικά διαμερίσματα καθώς και τα επί μέρους περιφερειακά σχέδια αντιμετώπισης των φαινομένων λειψυδρίας. Άρα λοιπόν, θα πρέπει να συζητήσουμε για ένα διαφορετικό μοντέλο άρδευσης της Αλμωπίας, που θα ξεπερνάει τον μοναδικό τρόπο άρδευσης, μέσω των γεωτρήσεων, με την αξιοποίηση όλων των επιφανειακών υδάτινων πόρων. Η λύση που θα πρέπει να αναζητήσουμε, θα πρέπει να είναι σε αυτή την κατεύθυνση. Έτσι θα μειώσουμε το κόστος, θα έχουμε ορθή διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων.

Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τη γεωθερμία, με την παραγωγική ερευνητική γεώτρηση στο αγρόκτημα της Σωσάνδρας. Παρακολούθησα το 2001 την ημερίδα και τα συμπεράσματα της έρευνας. Δυστυχώς από τότε, δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια αξιοποίησης της.

*Με απόφαση της Γ.Σ. του ΟΗΕ το 1992, η 22α Μαρτίου, ορίστηκε ως Παγκόσμια ημέρα για το νερό.