Ποιος ο κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης στην Ελλάδα λόγω πολέμου - «Μην εκπλαγείτε αν διπλασιαστεί η τιμή στο κοτόπουλο»

«Ένα θέμα που θα μας απασχολήσει είναι η παγκόσμια επισιτιστική κρίση, έχω συγκαλέσει μια τέτοια σύσκεψη με την ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την προσεχή Δευτέρα για να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια των τροφίμων στην πατρίδα μας» δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης την περασμένη Παρασκευή, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής υπογραμμίζοντας ότι «δεν αφορά τη χώρα μας, αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για μια τέτοια κρίση».

«Επισιτιστικός κίνδυνος δεν υφίσταται για τη χώρα μας» τόνισαν και πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, σημειώνοντας ότι κατά τη διάρκεια της σύσκεψης θα εξετάσουν τις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης για την αποτροπή κάθε επισιτιστικού κινδύνου.

Οι λίγες ελλείψεις που παρουσιάστηκαν στο ηλιέλαιο δεν επηρεάζουν τα νοικοκυριά. Από Ουκρανία η Ελλάδα εισάγει περίπου 30.000 τόνους από τους συνολικά 120.000 τόνους εισαγωγών ηλιέλαιου. Εκτίμηση στελεχών της Επιτροπής Επισιτιστικής Κρίσης του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι ότι εύκολα μπορούν να αναπληρωθούν από εισαγωγές από την Αργεντινή ή από άλλες τρίτες χώρες.

Το ίδιο ισχύει και με το καλαμπόκι, καθώς από Ρωσία και Ουκρανία οι εισαγωγές ανέρχονται περίπου σε 500.000 τόνους. Ποσότητα, η οποία είχε ως κύρια κατεύθυνση την παραγωγή ζωοτροφών και σύμφωνα με εκτιμήσεις το κενό θα μπορούσαν να καλύψουν εισαγωγές από τη Ρουμανία, Βουλγαρία, άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και τη Νότιο Αμερική.

Τους 250.000 τόνους έφταναν οι εισροές μαλακού σιταριού από Ουκρανία και Ρωσία. Οι εισαγωγείς έχουν απευθυνθεί στις αγορές της Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Ουγγαρίας, Γερμανίας και Γαλλίας, ενώ ήδη έχουν ξεκινήσει εισαγωγές από Καναδά (μέσω Ιταλίας) με το μειονέκτημα, βέβαια του υψηλού κόστους μεταφοράς.

Δυο επιπλέον παράγοντες

H σύσκεψη ανάμεσα στον κ. Μητσοτάκη και τον κ. Γεωργαντά θα επικεντρωθεί επίσης σε δυο ακόμη ζητήματα.

Το πρώτο αφορά την αύξηση στις τιμές των ζωοτροφών.

Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να διαθέσει 40 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των κτηνοτρόφων. Ο τρόπος ενίσχυσης θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες από τον αρμόδιο υπουργό. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θεωρείται βέβαιο ότι αυτή είναι η αρχή της στήριξης των κτηνοτρόφων και ότι θα ακολουθήσει, ανάλογα με την πορεία των δημοσιονομικών, και άλλη στήριξη.

Δεύτερο εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι η τιμή των λιπασμάτων, η οποία από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχει «εκτοξευθεί».

Όπως ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πηγές του ΥΠΑΑΤ «αν ο αγρότης δεν ρίξει λιπάσματα δεν θα έχει τον όγκο παραγωγής που έχει κάθε χρόνο» συμπληρώνοντας πως «μικρότερη παραγωγή σημαίνει μεγαλύτερο επισιτιστικό πρόβλημα, καθώς θα εξαρτώμεθα περισσότερο από τις εισαγωγές για την επόμενη περίοδο».

Τέλος, όσον αφορά τις εισαγωγές από τη Νότιο Αμερική, τον Καναδά και γενικά χώρες εκτός της ΕΕ, αυτό που ανησυχεί όχι μόνο την κυβέρνηση, αλλά και τις Βρυξέλλες, είναι ότι δεν τηρούνται τα ίδια ποιοτικά standards με αυτά που ορίζει η Ευρώπη.

«Στοπ» σε φαινόμενα αισχροκέρδειας

Στο μεταξύ, μέτρα για την αποφυγή φαινομένων αισχροκέρδειας, αλλά και ελλείψεων προϊόντων έλαβε την περασμένη εβδομάδα το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Με τροπολογία που εισήχθη σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, ζητήθηκε η υποχρεωτική καταγραφή αποθεμάτων σε μια σειρά γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.

Υπόχρεοι είναι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην Ελληνική Επικράτεια θα πρέπει υποχρεωτικά να υποβάλλουν στοιχεία για αποθέματα σε:

- πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων,

- λιπάσματα,

- ζωοτροφές,

- ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο,

- άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών, στ) ηλίανθο, και

- φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.

Υπάρχει επισιτιστική επάρκεια στην αγορά διαβεβαιώνουν φορείς του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας τροφίμων

Ανησυχία συνεχίζει να προκαλεί ο πόλεμος της Ουκρανία και τα προβλήματα που δημιουργεί σε παγκόσμιο επίπεδο σε προϊόντα όπως άλευρα και ηλιέλαια/σπορέλαια. Την ίδια στιγμή φορείς της ελληνικής αγοράς διαβεβαιώνουν για επάρκεια τροφίμων και ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας ενώ τα αρμόδια υπουργεία λαμβάνουν σειρά μέτρων για την επισιτιστική ασφάλεια.

Τη βεβαιότητά του ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου «καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να διασφαλίσουν την αδιάκοπη και ομαλή λειτουργία τής εφοδιαστικής αλυσίδας» εκφράζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, Γρηγόρης Αντωνιάδης.

«Στην Ελληνική Βιομηχανία Τροφίμων παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά (επάρκεια, κόστος πρώτων υλών/ενέργειας), που προκύπτουν για διάφορους λόγους (κλιματική, υγειονομική κρίση, κλπ.), αλλά και λόγω της πρόσφατης γεωπολιτικής κρίσης» αναφέρει ο κ. Αντωνιάδης και προσθέτει: «Η βιομηχανία μας, όντας ένας καθοριστικός κλάδος της μεταποίησης σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, έχει πάντοτε ως στόχο και μέλημά της την προσφορά στους καταναλωτές ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων διατροφής».

Στο ίδιο μήκος κύματος ο retail analyst Κωνσταντίνος Μαχαίρας, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, σημειώνει ότι τόσο η ελληνική βιομηχανία όσο και το οργανωμένο λιανεμπόριο αυτή τη κρίσιμη στιγμή «βάζει πλάτη» και ενεργεί προς όφελος του καταναλωτή. «Η στήριξη λιανεμπόρων και προμηθευτών είναι άξια συγχαρητηρίων και πολύ καλύτερη σε σχέση με άλλες χώρες.

Παράλληλα οι τιμές των προϊόντων είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο από άλλες χώρες, παρά τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί στις επιχειρήσεις τόσο η αύξηση του ενεργειακού κόστους και των πρώτων υλών, όσο και οι γεωπολιτικές εξελίξεις» τονίζει ο κ. Μαχαίρας. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρει, υπάρχει προς το παρόν μεγάλη επάρκεια προϊόντων στην αγορά για τους καταναλωτές.

«Οι εγχώριες βιομηχανίες κάνουν τεράστιες προσπάθειες να βρουν πρώτες ύλες, ώστε να μην έχουν προβλήματα, κάνοντας εισαγωγές από άλλες χώρες εκτός Ευρώπης» επισημαίνει ο κ. Μαχαίρας και συμπληρώνει: «Λύσεις βρίσκονται πάντα». Ωστόσο επισημαίνει ότι «εάν η κρίση στην Ουκρανία έχει μεγάλη διάρκεια είναι αμφίβολη η εξέλιξη των πραγμάτων και ευνόητο ότι θα υπάρξουν ελλείψεις στην αγορά».

Παράλληλα, εστιάζει στο πρόβλημα που υπάρχει με τις ζωοτροφές καθώς καλπάζουν οι τιμές των πρώτων υλών και εντείνονται τα προβλήματα που διαπιστώνονται στις εισαγωγές. «Το πρόβλημα με τις ζωοτροφές είναι μεγάλο. Μην εκπλαγείτε αν δείτε η τιμή του κοτόπουλου ανά κιλό να διπλασιαστεί ή να πάει και παραπάνω. Δυστυχώς δεν υπάρχουν πρώτες ύλες για ζωοτροφές και εκεί είναι το μεγάλο πρόβλημα και για τη χώρα μας» τονίζει ο κ. Μαχαίρας.

Προβληματισμός και λήψη έκτακτων μέτρων

Οι τρέχουσες εξελίξεις προκαλούν προβληματισμό στο υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων, το οποίο προχώρησε στη λήψη έκτακτων μέτρων για την εξασφάλιση της επάρκειας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων για την επισιτιστική ασφάλεια και την αποφυγή αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

Μάλιστα ήδη επιβλήθηκε διοικητικό πρόστιμο ύψους 647.000 ευρώ, με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης & Επενδύσεων, Άδωνι Γεωργιάδη, σε μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ διότι σε έλεγχο που διενήργησαν ελεγκτές της Διϋπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) διαπιστώθηκε ότι πωλούσε με μεγαλύτερο μεικτό περιθώριο κέρδους κατά παράβαση της νομοθεσίας. Σημειώνεται ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόστιμο στην ιστορία της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή.

Εξάλλου, όπως ανακοίνωσε μιλώντας πρόσφατα στη Βουλή ο κ.Γεωργιάδης, προβλέπεται με ρύθμιση η υποχρέωση υποβολής δήλωσης αποθεμάτων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα, οι αγορές των οποίων διαταράσσονται κατά την τρέχουσα κρίση. Δηλαδή, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην ελληνική Επικράτεια, πρέπει να υποβάλλουν τα στοιχεία αποθεμάτων σε:

α) πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων,

β) λιπάσματα,

γ) ζωοτροφές,

δ) ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο,

ε) άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών,

στ) ηλίανθο, και

ζ) φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.

Ο υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων, μιλώντας στην Βουλή, διαβεβαίωσε ότι υπάρχει επάρκεια προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ και δεν χρειάζεται να δημιουργείται πανικός χωρίς λόγο.

Σύμφωνα με τον υπουργό, η υποχρέωση υποβολής δήλωσης αποθεμάτων από τις επιχειρήσεις γίνεται «ώστε να έχει το κράτος μας την πλήρη εικόνα της επάρκειας αυτών των προϊόντων και κυρίως να μην επιτρέψουμε, κάποιοι να προκαλέσουν τεχνητή έλλειψη στην αγορά και με την τεχνητή έλλειψη αυτή να θησαυρίσουν είτε με τη μαύρη αγορά, είτε αυξάνοντας τεχνητά πάρα πολύ την τιμή τους, περισσότερο από ό,τι προκαλείται από τη διεθνή κρίση».

Από την πλευρά του, σε πρόσφατες δηλώσεις του, ο πρόεδρος ΕΒΕΠ & ΠΕΣΑ, Βασίλης Κορκίδης, επισήμανε ότι «η σημερινή πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς είναι οι μεγάλες αυξήσεις, αλλά χωρίς ελλείψεις» Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, «η σωστή, μάλιστα, διαχείριση με την παρακολούθηση αποθεμάτων συγκεκριμένων προϊόντων στην αγορά, όπως το αλεύρι και το ηλιέλαιο, μπορεί να καλύψει την απότομη αύξηση της ζήτησης, δεν θα δημιουργήσει κενά εφοδιασμού από τις αποθήκες στα ράφια και θα προστατεύσει τον καταναλωτή από αυξήσεις πανικού, υπό τον φόβο ελλείψεων τροφίμων, που δεν υπάρχουν».

Την ίδια στιγμή μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ βάζουν περιορισμό στις αγορές ηλιέλαιου/σπορέλαιου, αλεύρων και ζάχαρης στο πλαίσιο των διεθνών εξελίξεων και για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών τους. Οι αλυσίδες ξεκινώντας από τα ηλεκτρονικά τους καταστήματα, προχωρούν σε περιορισμούς προκειμένου να εξασφαλίσουν ομαλή τροφοδοσία της αγοράς ενώ πλέον επεκτείνουν το μέτρο του πλαφόν αγοράς και στα φυσικά καταστήματα.

Στο πλαίσιο αυτό, οι καταναλωτές μπορούν να προμηθευτούν για παράδειγμα από μεγάλη αλυσίδα μέχρι τρεις συσκευασίες προϊόντων αραβοσιτέλαιου και ηλιέλαιου 1 λίτρου ή 2 λίτρων ανεξαρτήτως μάρκας, μέχρι δύο τεμάχια σπορέλαιου 5 λίτρων ανεξαρτήτως μάρκας ή μέχρι 3 τεμάχια στα άλευρα για όλους τους τύπους. Τα όρια αυτά ισχύουν για παραγγελίες από το ηλεκτρονικό αλλά και το φυσικό κατάστημα.

Σε άλλο μεγάλο σούπερ μάρκετ υπάρχει πλαφόν αγορών μέσω του e-market ορισμένων κωδικών αλεύρων, στο ηλιέλαιο στο αραβοσιτέλαιο και στη λευκή κρυσταλλική ζάχαρη. Αντίστοιχα, φυσικά καταστήματα άλλης μεγάλης αλυσίδας έχουν θέσει πλαφόν στο ηλιέλαιο, έως 4 τεμάχια για τις συσκευασίες του 1 λίτρου και 2 λίτρων και έως ένα τεμάχιο για τις συσκευασίες των 5 λίτρων. Η αλυσίδα επιβάλλει ανάλογο όριο αγοράς στο ηλιέλαιο και για παραγγελίες από το ηλεκτρονικό κατάστημα.

Αναφορικά με τα οπωροκηπευτικά, αισιοδοξία επικρατεί στην αγορά με εμπόρους και παραγωγούς να διαβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ζήτημα επάρκειας σε αυτά τα είδη.

«Η αγορά, με συντονισμένες ενέργειες των επιχειρήσεων, εξασφαλίζει την επάρκεια», ανέφερε πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, Απόστολος Αποστολάκος, στο πλαίσιο επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Κεντρική Λαχαναγορά του Ρέντη.

Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι το κράτος έχει λάβει μέτρα για τη στήριξη του αγροτικού κόσμου, ο οποίος θα ευνοηθεί επίσης από την επιστροφή του ΕΦΚ για το αγροτικό πετρέλαιο το 2022, την επιδότηση 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής στο ηλεκτρικό ρεύμα για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και τη μετάταξη των ζωοτροφών και των λιπασμάτων στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, δηλαδή στο 6%.